Nguồn:  Wang Y et al. Association between CYP2C19 loss-of-function allele status and efficacy of clopidogrel for risk reduction among patients with minor stroke or transient ischemic attack. JAMA 2016 Jul 5; 316:70. (http://dx.doi.org/10.1001/jama.2016.8662) 

Người dịch: DS Phan Công Duy.

Hiệu đính: ThS BS Bùi Hữu Minh Trí

Trong một quần thể người Trung Quốc, mất chức năng gen ảnh hưởng đến chuyển hóa clopidogrel làm mất lợi ích của clopidogrel trong việc phòng ngừa đột quỵ thứ phát.
Clopidogrel phải được chuyển thành dạng chuyển hóa có hoạt tính mới thể hiện được hiệu quả kháng tiểu cầu, và tính đa hình trên gen CYP2C19 liên hệ tới các mức độ đáp ứng khác nhau của clopidogrel. Để đánh giá các mức hiệu quả khác nhau của clopidogrel trong việc phòng ngừa đột quỵ ở những bệnh nhân mang hoặc không mang alen clopidogrel mất chức năng (loss-of-function-LOF), các nhà nghiên cứu đã tiến hành nghiên cứu CHANCE. Họ chỉ định ngẫu nhiên 5170 bệnh nhân Trung Quốc bị đột quỵ nhẹ hay cơn thiếu máu thoáng qua trong vòng 24h trước đó sử dụng clopidogrel kết hợp aspirin (C+A) hoặc clopidogrel đơn độc trong 3 tháng. Như đã được báo cáo trước đây, trong dân số nghiên cứu chung, sử dụng C+A đã giảm hơn  32% tỉ lệ đột quỵ so với aspirin đơn trị liệu (NEJM JW Neurol Aug 2013 và N Engl J Med 2013; 369:11). Trong nghiên cứu phụ hiện tại, 2933 bệnh nhân được đánh giá alen clopidogrel LOF. Người mang alen LOF được định nghĩa là bệnh nhân có ít nhất 1 alen CYP2C19 LOF. C+A mang lại lợi ích đột quỵ chỉ ở những người không mang alen LOF (p = 0,02 cho tương tác). Trong những người không mang alen LOF, biến cố đột quỵ xảy ra với tỉ lệ 6,7% ở nhóm sử dụng C+A so với 12,4% ở nhóm sử dụng aspirin đơn độc (HR = 0,51, 95% CI = 0,35 - 0,75) . Trong những người mang alen LOF, tỉ lệ đột quỵ là 9,4% khi sử dụng C+A so với 10,8% khi sử dụng aspirin đơn độc, khác biệt không có ý nghĩa (HR = 0,93, 95% CI = 0,69 – 1,26). Hiệu quả tương tự cũng thấy được ở các kết cuộc phụ gộp gồm  đột quỵ, nhồi máu cơ tim hoặc tử vong do nguyên nhân tim mạch. Biến cố chảy máu nghiêm trọng không khác biệt giữa các tình trạng mang hay không mang alen LOF.
Bàn luận
Nghiên cứu này là một minh hoạt tốt cho giá trị tiềm năng của di truyền dược học trong phòng ngừa đột quỵ. Tuy nhiên, tần suất alen LOF đặc biệt cao ở Đông Á (59% trong nghiên cứu này). Các BS lâm sàng cần cân nhắc kiểm tra các biến thể khác nhau của alen LOF ở bệnh nhân châu Á bị đột quỵ do thiếu máu cục bộ trước đó. Độ tin cậy của kết quả này đối với những bệnh nhân không phải người Trung Quốc thì chưa được rõ. Các nghiên cứu trong tương lai nhằm đánh giá clopidogrel trong đột quỵ có thể mang tới lợi ích khi kết hợp phân tích các kiểu gen khác nhau trong kết cuộc của nghiên cứu./.